خدمات گروه ایران سرمایه در حوزه بانکی و تامین مالی

روش BOT :ساخت - بهره برداری - واگذاری

این روش یکی از روش‌های پذیرفته شده جهت مشارکت بخش خصوصی در توسعه پروژه‌های زیربنایی در سطح جهان می باشد. دولت‌های مختلف از این روش بعنوان یک روش مناسب برای سرمایه گذاری و ساخت سریع پروژه‌های زیربنایی که بشدت مورد نیاز جامعه می‌باشد استفاده می‌کنند. اصطلاح :BOT Build-Operate-Transfer اولین بار در دهه ١٩٨٠ میلادی و هنگامی که دولت وقت ترکیه اعطای امتیاز چند نیروگاه را به مناقصه گذاشت، رایج گردید. در این روش ساخت و بهره برداری پروژه به مدت معینی توسط شرکتی تحت عنوان "شرکت پروژه" انجام شده و انتقال طرح به کارفرما پس از طی مدت معینی و بعد از تحصیل درآمد لازم محقق میگردد. انجام این روش مانند سایر روش‌های اجرای طرح‌های بزرگ با تهیه اسناد مناقصه و پس از مرحله مطالعات اولیه توسط کارفرما آغاز می گردد. سپس سرمایه گذاران بخش خصوصی با بررسی اسناد مناقصه و حصول اطمینان از مثبت بودن نتایج امکان سنجی با ارائه پیشنهاد در مناقصه شرکت می کنند. در مرحله بعدی و با تعیین برنده مناقصه و انجام مذاکرات اولیه یک شرکت با مسئولیت محدود بعنوان "شرکت پروژه" توسط سرمایه گذاران برگزیده تاسیس می‌شود. این شرکت صاحب امتیاز پروژه BOT محسوب می‌گردد. سرمایه متولیان جهت تاسیس شرکت معمولاً ٢٠ تا ٣٠ % سرمایه گذاری لازم برای اجراء پروژه میباشد. مابقی سرمایه مورد نیاز از طریق انعقاد موافقت نامه ھای مالی با بانکها و مو سسات مالی معتبر تأمین می‌گردد.

در این روش کارفرما بازپرداخت هیچ وامی را از طرف سرمایه گذاران یا متولیان پروژه تضمین نکرده و در نتیجه فشار ناشی از استقراض کاهش می یابد. به علاوه ریسک‌های مربوط به ساخت و تکنولوژی‌های جدید نیز به طرف مقابل ( بخش خصوصی ) منتقل می گردد. همچنین منافع بسیاری برای دولت و یا کارفرما در زمان ساخت و پس از آن ( بهره برداری ) قابل پیش بینی می باشد.

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • تهیه امکان سنجی‌های لازم جهت اطمینان از سود آوری و عملیاتی بودن طرح
  • همکاری و مشاوره در تهیه مقدمات اجرائی همچون تاسیس شرکت خصوصی، برنامه ریزی اجرای پروژه، شناسائی تامین کنندگان مالی معتبر در خارج از کشور (به عنوان مثال بانک‌های خارجی) ، اخذ مجوزات لازم و ...
  • همکاری و مشاوره در تهیه و عقد موافقت نامه‌های لازم با کارفرما، پیمانکار اجرایی، شرکت بهره بردار و ....
  • مشاوره و همکاری در استفاده از سایر روشهای مشابه BOT همچون:
    • Build – Own – Operate) BOO): ساخت – تملک – بهره برداری
    • Build-Own-Operate-Transfer) BOOT): ساخت–تملک– بهره برداری– واگذاری
    • Build – Lease – Transfer) BLT): ساخت – اجاره – واگذاری
    • DBOM( Design Build Operate Maintain ): طراحي- ساخت- بهره‌برداري- نگهداري Rehabilitation –Operate –Transfer) ROT) احياء- بهره‌برداري- انتقال

قراردادهای بیع متقابل: (Buy Back)

این قراردادها عموما در طبقه قراردادهای خرید خدمت دسته بندی می شوند و شرکت سرمایه گذار خارجی کلیه وجوه سرمایه گذاری همچون خرید، نصب تجهیزات، راه اندازی و انتقال تکنولوژی را برعهده گرفته و پس از راه اندازی به کشور میزبان واگذار می کند. بازگشت سرمایه و همچنین سود سرمایه شرکت سرمایه گذار از طریق دریافت محصولات تولیدی و پس از راه اندازی طرح صورت می گیرد. پرداخت‌ها بصورت نقدی و غیرنقدی امکان پذیر می باشد و طرف خارجی علاوه بر تامین مالی طرح در بیشتر موارد مسئولیت اجرایی و مهندسی، سفارشات، ساخت و نصب، انتقال تکنولوژی، آموزش و راه اندازی را نیز متعهد می گردد. در حقیقت در این نوع قراردادها با یک پیمانکار عمومی روبرو هستیم و طرف داخلی نظارت فنی و مالی پروژه را بر عهده خواهد داشت.

برخی ویژگی‌های قرارداد بیع متقابل عبارت است از:

  1. ملاحظات حقوقی بصورت ویژه می بایست لحاظ گردیده و شامل مواردی از قبیل حاکمیت قوانین طرف داخلی بر قرارداد، حکمیت و روابط ارزی فیمابین، اعمال حق کنترل و نظارت فنی و مالی، بازپرداخت صرفاً از محل تولید و کنترل کامل طرف داخلی پس از رسیدن به تولید گردد. همچنین به حداکثر رسانیدن مشارکت امکانات تولیدی، مهندسی و اجرایی داخلی میبایست مد نظر قرار گیرد.
  2. پس از پایان دوره عملیات اجرایی پروژه، راه اندازی تولید و شروع تولید ، کشور ( و یا شرکت ) میزبان کنترل عملیات را برعهده گرفته و مسئول تامین هزینه عملیات جاری خواهد بود. همچنین پس از پایان دوره و پرداخت اصل ، بهره و سود سرمایه گذاری-ها، پیمانکار دارای هیچگونه حقی در پروژه نخواهد بود.
  3. نرخ بازده سرمایه گذاری نسبت به روش فاینانس بالاتر بوده و معمولا حدود ٢٠ % می باشد .
  4. ریسک در این نوع قرارداد متوجه هر دو طرف می باشد و بطور عمده طرف خارجی با ریسک بیشتری روبرو است.

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • مشاوره و همکاری در تهیه و تنظیم قراردهای مربوطه
  • مشاوره و همکاری در تهیه برنامه عملیاتی طرح و ارزیابی و کنترل آن
  • انجام مطالعات ریسک مربوط به قرارداد برای تامین رضایت خاطر طرفین
  • مشاوره و همکاری در خصوص قوانین و مقررات ارزی و تامین ارزی پروژه

قراردادهای افست

دولت یا یک نهاد دولتی (واردکننده) نسبت به خرید پروژه ها و یا اقلام گران قیمت و کاملاً تخصصی مثل تجهیزات پیشرفته نظامی یا هواپیما از یک کشور صنعتی اقدام کند مشروط بر اینکه صادر کننده ملزم به گنجاندن مواد ، اجزاء یا قطعات تشکیل دهنده تولید شده در کشور وارد کننده در کالاها شود یا ملزم است خدمات مشخصی را ارائه نماید یا از پرسنل یا پیمانکاران داخلی استفاده یا به آن ها آموزش دهد ،یا تکنولوژی انتقال دهد یا در کشور وارد کننده در بخش غیر مرتبط با پروژه سرمایه گذاری کند .

هدف اولیه استفاده از این قسم قرارداد ، عدم وجود نقدینگی یا مشکل مالی نیست ، بلکه این قراردادها بیش تر جهت جذب تکنولوژی پیشرفته و دخالت و مشارکت تولیدکنندگان داخلی خود در خرید های هنگفت خارجی بوده است . به عبارت دیگر اساس قرارداد های افست را تعهداتی شکل می دهند که فروشنده یک پروژه متقابلاً و در جهت منافع اقتصادی کشور خریدار تقبل می کند که به افزایش فرصت های شغلی و کسب دانش فنی هم منجر می شود .

انواع قرارداد افست

  • مستقیم (تعهدات اضافی صادر کننده در ارتباط با موضوع پروژه اصلی است) مثلا بخشی از تولیدات مازاد پروژه را به خارج صادر کند
  • غیر مستقیم (تعهدات اضافی صادر کننده مستقیماً در ارتباط با موضوع پروژه اصلی نیست) مثلا کمک مالی به یک طرح تحقیقاتی

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • مشاوره و همکاری در تهیه و تنظیم قراردهای مربوطه
  • مشاوره و همکاری در تهیه برنامه عملیاتی طرح و ارزیابی و کنترل آن
  • انجام مطالعات ریسک مربوط به قرارداد برای تامین رضایت خاطر طرفین
  • مشاوره و همکاری در خصوص قوانین و مقررات ارزی و تامین ارزی پروژه

روش EPC

یکی از روشهای نوین مدیریت و اجرای پروژه‌ها روش EPC می‌باشد که بعضا از آن به عنوان روش طرح و ساخت (Design Build) نیز نام برده می‌شود. EPC مخخف کلمات Engineering /Procurement/Construction می‌باشد. در این روش علیرغم ایجاد برخی محدودیت‌ها برای کارفرما، با قراردادن کلیه فعالیتھای پروژه اعم از طراحی، خرید تجهیزات، عملیات ساخت و نصب و راه اندازی برعهده پیمانکار ، کارفرما از قید مسئولیت‌های سنگین مدیریتی و اجرایی آزاد می گردد. همچنین امکان شروع کارهای اجرایی قبل از انجام کامل کارهای طراحی فراھم شده و درنتیجه زمان اجرای طرح کاهش می یابد چنانچه کارفرما بتواند هزینه های اجرایی طرح را خود فراهم نماید راه حل مناسب برای وی قرارداد EPC خواهد بود. در اینصورت پرداخت هزینه ها بصورت نقدی به پیمانکار امکان پذیر می گردد.

در پروژه‌های EPC می‌بایست در ابتدای کار مطالعات اولیه پروژه انجام شده باشد. در غیر اینصورت ارائه قیمت در فرصت محدود برگزاری مناقصه میسر نمی شود. بعلاوه مبانی پروژه در مدارک مناقصه نیز باید کاملاً تثبیت گردد. در این روش انجام تمام یا بخشی از مراحل مختلف کارهای مهندس پروژه (مقدماتی یا مفهومی ، اولیه یا بنیادی و تفصیلی یا جزییات) مد نظر می باشد. استفاده از خدمات یک شرکت مشاور بعنوان مشاور کارفرما جهت رفع مشکلات مربوط به تبادل اطلاعات و ارتباطات ، فازبندی عملیات اجرایی ، اجرای مناقصه ها و هماهنگیهای اجراء ، گزینه مناسبی است. برای پروژه های بزرگ نیازمند تشکیل یک کنسرسیوم است.

EPC پیشنیازهای لازم برای اجراء پروژه به روش

  1. توانایی دستگاه اجرایی در تعریف دقیق و کامل پروژه و تفاهم دوجانبه ما بین دستگاه اجرایی و پیمانکار در خصوص محدوده و هدف پروژه
  2. توانمندی دستگاه اجرایی از حیث مدیریت پروژه
  3. تامین اعتبار مورد نیاز و دسترسی به آن در موعدهای از قبل تعیین شده
  4. وجود پیمانکار توانمند که دارای ویژگیهای یک پیمانکار عمومی و یک مشاور ( طراح) بصورت توأم باشد.
  5. وجود مشخصات و الزامات فنی استاندارد و تثبیت آن در ابتدای کار

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در زمینه پروژه‌های EPC به شرح ذیل می‌باشد:

  • مشاوره در خصوص زمان بندی پروژه، تنظیم قراردادها، امکان سنجی طرح و ...
  • بررسی ریسک پروژه و برنامه ریزی جهت کاهش آنها برای طرفین قرارداد
  • تامین نیروی انسانی متخصص برای مراحل مختلف پروژه

مشاوره و همراهی جهت اخذ تسهیلات بانکی

یکی از مهمترین موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری، تامین وام و اخذ اعتبارات بانکی می باشد بسیاری از ایده های تجاری تنها به علت عدم دسترسی به منابع مالی کنار گذاشته می شود. علاوه بر این، تنوع تعداد و خدمات بانکها و موسسات مالی در اقتصاد ایران باعث شده تا کسانی که برای تامین مالی به ساختار بانکی مراجعه می‌کنند با سردرگرمی مواجه شده و وقت و هزینه زیادی را برای آن صرف نمایند. این مسئله نیز معمولا باعث کندی اجرای پروژه و افزایش مدت زمان بازگشت سرمایه (و حتی نیمه تمام ماندن پروژه یرمایه گذاری) می‌گردد. آشنایی اندک بسیاری از سرمایه گذاران با شیوه‌های گوناگون تامین مالی (اعم از بانکی و غیر بانکی) همچنین زمان کم سرمایه گذاران در خصوص پرداختن به این مسئله از جمله مهمترین موانع سرمایه گذاری در ایران محسوب می گردد.

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • ارائه مشاوره های لازم جهت انتخاب بانک مربوطه جهت دریافت تسهیلات
  • ارائه مشاوره های لازم در خصوص ضمانتهای لازم جهت دریافت تسهیلات
  • همراهی و انجام خدمات مرتبط با اخذ تسهیلات از بانکها
  • ارائه خدمات مدل‎سازی تامین مالی شامل ارائه مدل‎های ارزیابی تامین مالی برای شرکتهای بزرگ
  • مشاوره جهت دریافت و انجام خدمات مرتبط با حسابهای ارزی

مشاوره و همراهی جهت اخذ ضمانت‌نامه‌های بانکی

عقد ضمان يا ضمانت عبارت است از عهده گرفتن مالي كه بر ذمه ديگري است. بانك بنا به درخواست اشخاص حقيقي و يا حقوقي پرداخت ديون و يا انجام تعهداتي را كه بنفع سازمانها و موسسات دولتي و دستگاههاي اجرايي و بخش خصوصي بعهده متقاضيان است، با رعايت آئين نامه صدور ضمانت نامه و ظهر نويسي از طرف بانكها و نيز دستور العمل صدور ضمانت نامه ها، ضمانت مي نمايد. به موجب ضمانت نامه هايي كه توسط بانك صادر مي شود، بانك متعهد مي گردد در صورت درخواست ذينفع تا مبلغ مندرج در ضمانت نامه به وي پرداخت گردد. ضمانت نامه ها براي موارد ذيل صادر و مورد استفاده قرار می‌گیرند:

  • ضمانت نامه شركت در مناقصه و مزايده
  • ضمانت نامه حسن انجام تعهد و حسن انجام كار
  • ضمانت نامه استرداد كسور وجه الضمان
  • ضمانت نامه استرداد پيش پرداخت
  • ضمانت نامه گمركي
  • ضمانت نامه تعهد پرداخت
  • ضمانت نامه ارزي
  • ساير ضمانت نامه ها

اهمیت صدور ضمانت نامه در پیشبرد پروژه و یا کسب پروژه جدید، تضمین کیفیت پروژه و .... می باشد.

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • مشاوره جهت دریافت ضمانت نامه
  • انجام خدمات اخذ ضمانت نامه
  • مشاوره برای شرکتها جهت نحوه و مقدار اخذ ضمانت نامه ها جهت برگزاری مناقصات و مزایده ها

تامین مالی از طریق سرمايه‌گذاري مستقیم خارجي (در مناطق آزاد و شهرک‌های سرمایه‌گذاری خارجی)

در اين نوع از سرمايه‌گذاري، سرمايه‌گذاري خارجي مستقيماً يا با مشاركت سرمايه‌گذار داخلي به سرمايه‌گذاري دست مي‌زند. صندوق بين‌المللي پول سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي را در شركتهايي مي‌داند كه به نحو مؤثري توسط افراد يا مؤسسات خارجي كنترل مي‌شوند.

در حالات مختلف این نوع سرمایه گذاری، شرکت مادر در خارج از کشور شعبه ای از کارخانه خود را در کشور دیگر تحت انتقال علائم تجاري و تكنولوژي و یا از طريق موافقتنامه‌هاي واگذاري ليسانس تاسیس می نماید.

سرمايه‌گذاري مستقيم مي‌تواند به صورت سرمايه‌گذاري جديد، سرمايه‌گذاري مجدد از درآمدها يا وام از يك شركت مادر يا شركتهاي تحت كنترل آن باشد. در سرمايه‌گذاري مستقيم، سرمايه‌گذار خارجي مسئوليت امور مالي شركت توليدي يا تجاري را در كشور سرمايه‌پذير بر عهده دارد و اداره و كنترل شركت جزء وظايف شركت سرمايه‌گذار محسوب مي‌شود.

براي شرکتهای ایرانی اين نوع از سرمايه‌گذاري و تامین مالی بهترين نوع تامین مالی به منظور توسعه صنعتي است . زيرا كه اين نوع از سرمايه‌گذاري همراه با سريز شدن تكنولوژي و مشاركت مستقيم خارجيان است. جذب سرمايه‌گذاري خارجي نيازمند فراهم بودن شرايط خاص خود است.

در همین راستا خدمات گروه ایران سرمایه در این حوزه به شرح ذیل می‌باشد:

  • انجام رایزانیهای لازم در خصوص تاسیس کارخانه مشترک در ایران ( شعبه و یا تحت لیسانس)
  • تاسیس شرکتهای مشترک بین سرمایه گذاران داخلی و خارجی
  • تهیه عقود و قرارداهای لازم در خصوص سرمایه گذاران داخلی و خارجی
  • اخذ تسهیلات ارزی و ریالی برای شرکتهای سرمایه گذار مشترک